Wild nature of Europe and Central Asia_ nature conservation and exploration // Thomas Quatl , tomek quatl-pietrzak_ synopsisWild secret lies in the unknown. Fauna of thewild regions of Europe and Central Asia is oneof the most disturbing of natural history withwhich we meet in nowadays.
Interdisciplinaryprojects and explorations to unstudied areas area priorities in nature and biodiversityinventory. Extensive knowledge is a symptom ofautodidactic in naturalist. Initiative followingthe footsteps of our predecessors is key step.We target to one of them, polish scientists and discovers, who ledthe study in the caucasian landscapes and someresearchers x, whose figured natural history ofcentral european forests. One of the return tothose is innovative line to knowledge ontopopulation seekers. Let us try to estimate theso-called "gaps in knowledge" by polish studiesor contribution to natural resources anddevelopment action. Additionally some lack ofdata to be determined by further investigations.Expedition to iraqi Kurdistan for hairyvertebrates or natural resources management inBeskidy is continuation of return of naturalhistory in a proper form. Survey of Carpathianmegafauna is a part of the research programwithin reconnaissance in zoogeography. Rusticlifestyle is main tribute to nature. Thepristine Balkans and ethno-knowledge is one ofthe steps to further pragmatism.
****************************************

Dzika tajemnica kryje się w nieznanym. Fauna z dzikich rejonów Europy i Azji Środkowej tojedna z najbardziej niepokojących historii naturalnych zjakimi mamy styczność w dzisiejszych czasach. Teprzejmujące reakcje doświadcza czytelnik na własnej skórzejak prawdziwie dzika i tajemnicza jest natura nanieznanych terytoriach. Kolejne wersety tego przedziwnegoartykułu otwierają oczy niedowiarkom i fałszywymdziałaczom. Wszystko dzieje się bowiem w rzeczywistościkosmicznej. Nauka jest dążeniem do poznania.Inwentaryzacja ukrytych populacji leży w gestii badaczyhistorii naturalnej. Konieczne jest prowadzeniegruntownych prac(ang. megafauna inventory).W wielu opisach badawczych współczesnych znarastającym niepokojem śledzimy przykłady populacjizwierzęcych w wielu manuskryptach, tych ciągle będących wcieniu. Przedstawione zostają błędy metodologiczne w tychopowieściach, dyskredytujące "naukę o nieznanychzwierzętach" w oczach grona naukowego. Poznajemy takżegremium starców-badaczy, wezwaną nieokreśloną grupędygnitarzy powołaną w celu określenia stanu niewykrytychpopulacji. Wiele jest historii o parszywych i pradawnychzwierzętach-reliktach, które żyją jako endemity. Celemtego manuskryptu jest rzucenie światła na całę tę faunęwymagającą zbadania przez polskich biologów i przyrodnikóww miejscach badawczych "gaps in knowledge" (wg.Słabczyńskich 1992). Budowanie potencjału dla badańterenowych prowadzonych przez prominentnych przyrodnikówstało się celem nadrzędnym. Szczególny program celemanalizy populacji właściwej nie jest bynajmniej określonyw sposób prominenty.Budowanie potencjału to szeroko znane wartościedukacyjne mające zwłaszcza wymiar pragmatyczny w swymcharakterze (patrz red. Filipiak 1987). Zatem analizującdochodzimy do wniosku na ewidentność wielu znaczeń wwiedzy przyrodniczej. Przyrodoznawstwo [historianaturalna] nie jest wiedzą, jak niektórzy sądzą spłowiałą 3
Page 5
i osadzoną w realiach zaprzeszłych. Jest to podejściewłaściwe pragmatyczne, osadzone współcześnie dla każdegopodróżnika w duchu przyrodniczym tzn. kosmicznym, wmetodzie naukowej przyjętej przez grono-starcówakademickich. Jest konieczne bynajmniej a priori przyjęcieobszarów wymagających zbadania. Podstawą jest zwłaszczakonkretny dział terenowy, w którym zwracamy uwagę na kilkaspraw nie budzących najmniejszej wątpliwości. Dotyczą onemiejsc wyszczególnionych w pracach nad budowaniempotencjału dla polskich badaczy-przyrodników.Dla znamienitego przykładu, jeszcze w latach 30-stychdwudziestego stulecia rozwój polskiej myśli przyrodniczejbył prominentny. Korzystanie z dóbr wiedzy myślioświeceniowej i europejskiego dorobku przewodniegowskazywało dobitnie na rozwój w dobie przyrodniczychbadań. Obecne czasy są skażone rozwojem fałszywychideologii. Przejawem tego są m.in. namnożenie się ruchupseudoekologicznego i niezrozumienie natury człowieka iform bjologicznych. Nie jest bynajmniej skądinąd jasne zjakiej to przyczyny w tem kraju polskim tak nieukończonesą jeszcze pewne oczywiste programy. Można jednakpodejrzewać, że tak wiele lat zacofania w obrębie systemukomunalnego spowodowało zacofanie ogólne. Nie można byćjednak opornym na wiedzę. Starajmy się oszacować braki wwiedzy tzw. "gaps in knowledge" polskich przyrodników wobszarze forgotten, określonych przez badaczy polskichjako szczegółowo wskazanych dla badania przez polaków.Jesteśmy zatem zoologiem, odkrywcą i podróżnikiem. Alenade wszystko winniśmy być pisarzami i twórcami naukiinterdyscyplinarnej.Zastosowania szczególne w regionach badawczych polaków wkolejności malejącej, w tym na terra incognita: EuropaŚrodkowo-Wschodnia/ Azja Środkowa/ Kaukaz/ AfrykaPółnocna/ Oceania/ 4
Page 6
Tak może więc wyglądać gabinet współczesnych przyrodników.Ryc. wg. gabinetu osobliwości anonima z XVII w. Powrót przyrodników europejskich. Powrót przyrodników to podróż trwająca w odkrywanie światarzeczywistego ponownie. Należy więc zdawać sobie sprawę zpodjęcia wysiłków nadawanych przez przyrodników. Skutecznemetody są prowadzone technikami interdyscyplinarnymi.Przeto zdawać by się mogło, że tematy opracowane przezzoologów i humanistów nie idą w parze. Jest to tzw.nieścisłość. Interdyscyplinarne projekty i eksploracjeodległego obszaru to priorytet we współczesnych badaniachprzyrody. Zarówno zatem badacze etnolodzy jak i obserwatorprzyrody włączają się w ściślejszą współpracę w celuokreślenia warunków współczesnej rzeczywistościprzyrodniczej. Jak mawiał Umberto Eco "Kto czyta, tenżyje podwójnie". Zatem czytajcie wielokrotnie tenmanuskrypt, aby i wyście mogli być zarówno badaczamifaunistyki jak i zarówno Ace'm Vanturą wśród przyrodników.Bądźcie więc również badaczem rytów naskalnych z Turkmeniii Kalmyki, a i dzięki temu niejedną zagadkę zwierzęcąodsłonicie przed wiedzą przyrodniczą. Dla badaczy historii 5
Page 7
naturalnej nie ma bowiem żadnych podziałów. Odczytaniezooarcheologicznych prawideł przyczynia się do poznaniaostatnich członków zaprzeszłej megafauny wczesnegoholocenu. Czy jest sposobność na przywrócenie tejzagadkowej fauny do obecnego antropocenu? Nadto zaprawdęwiele jeszcze populacji wczesnoholoceńskich przetrwało wformie reliktów na zapomnianych dolinach i wśródkrzaczastych krain Środkowej Azji i północnej Afryki.Konotacje nazw z historii naturalnej powinny byćprzypominane. Archetypy jaźni dla przyrodników odwołująsię do polskich i europejskich badaczy w dziejachopracowań przyrodniczych. Do przyrodników tworzącychwiedzę zaliczamy Włodzimierza Puchalskiego czy DariuszaMorsztyna. Fotograf przyrody, obserwator życia popielicRobert Bijas oraz wspinacze górscy z Karkonoszy (zob."Karkonoski Wielki i Mały Staw" w Przyrodzie Polskiej nr.42014) też zostali do nich zaliczeni. Rozwój-developmentjest celem dla Konfederacji dla przyszłości KrakowaCracovia Urbs Europaea. Pamiętajmy również o dociekaniachniejasności wobec natury i pracach praktyków.Rozległa wiedza jest objawem samouctwa u przyrodnikówczyli badaczy historii naturalnej (więcej w red. Filipiak1987). Powróćmy zatem do przyrodoznawstwa polskiego.Miejmy na uwadze podczas własnych projektówCzerniawskiego, który w latach 1870-76 prowadził badaniafaunistyczne i florystyczne na Kaukazie i publikował pracew wydawnictwach Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego.Wspomnijmy o urodzonym w Małopolsce, Łapińskim Teofilu,badaczu górali kaukazkich.Miejmy na uwadze wyprawy Karola Bodganowicza pod koniecXIX stulecia do Azji Centralnej, także na górach MuztagAta. Pamiętajmy o wyprawie Leona Cienkowskiego do Sudanu,nad Nil Błękitny w latach 1847–49. Badacz gromadził nażyczenie Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego kolekcjebotaniczne i protozoologiczne. Antoni Waga pisał o dronciesamotniku oraz urojonym nazareńskim ptaku (1849 rok).Czy i wśród współczesności należy wybierać zacnychdziałaczy w tej sferze? Z pewności znajdą się ciwartościowi.(zob. Słabczyńscy 1994) // 6
Page 8
Jakiś wielki zajęczak z Azji Centralnej (Środkowej). Ryc. ze zbiorówautora.Frankolin obrożny (F. francolinus). Jeden z ptaków kurowatych południowejTurkmenii. Fot. domena publiczna.7
Page 9
Ezoteryka i kształtowanie zasobów naturalnychKarpat. Zasoby naturalne Karpat zachodnich w krainie BeskiduWyspowego i Pogórza Wiśnickiego są wykorzystywane przezlokalną ludność od setek lat. W pradawnych wiekach wsferze kultywowania życia pierwotnych słowian, w obecnychczasach jako konwencjonalne wykorzystanie zasobówprzyrodniczych. W ramach tego zgromadzenia wykonuje sięredyk bez granic transhumance przyjęty od ludów wołoskich,jest też leśnictwo zrównoważone i Państwowy System OchronyPrzyrody (patrz więcej Sroka red. 2009).Tak ten sam, któryrozwinął się w czasach komunistycznych i jestpieczołowicie kontynuowany obecnie. Zastosować należypragmatyczne decyzje i wiedzę utylitarną. Czy to nazywamydobrymi praktykami? Niekoniecznie. Pragmatyzm wodniesieniu do natury jest decyzją skierowaną na rezultatpraktyczny. W Karpatach mawiało się o szarejrzeczywistości. Pragmatyzm właściwy neguje te twierdzenia.Wkraczanie wiedzy hermetycznej, dostępnej dlawtajemniczonych, obecnej w dawnych czasach może byćoczywistością dla współczesnych praktyków-badaczykarpackich na ziemiach polskich. Deja vu - wspomnieniadawnych słowian ciągle są obecne w rozwoju. I jest czas,aby się obudziły. Totemiczne rozumienie karpackiej fauny izasobów naturalnych objawia się wśród etnowiedzymieszkańców. Rózwój duchowy może nastapić wówczas, gdyspołeczność karpatianów-polaków powraca do stanunaturalnego. Jest to stan właściwy. Opisuje go wiedzaorganiczna. Rozróżnienia grup etnograficznych polskichBeskidów Zachodnich nie ma źródła biologicznego. Jest toten sam system kulturowy, jaki obecnie nadaje sięjednostkom terytorialnym. Mieszkańcy Beskidów małopolskichmają zatem wspólne pochodzenie jako ród. 8
Page 10
Krajobraz karpacki w Beskidzie Wyspowym na szlaku (pod Mogielicą). Fot.sevencoins.pl. Dalej na północ od mostu kolejowego nad rzeką Prutzachowały się jeszcze bory odwieczne porastające tąpierwotną krainę zachodniej Ukrainy. Jedną z historycznychrelacji była udziałem Józefa Bąkowskiego, naukowca ipodróżnika po Czarnohorze. Czy zatem w owych błędachmetodologicznych widzimy to co zdyskredytowałorzeczywistość przyrodników? Wiedzmy, iż tustyści pochodząod naukowego i podróżniczego świadka poprzednich wieków.Jak piszemy dalej, w Karpatianach jest jakaś tajemnica,która jest pokłosiem prastarej wiedzy ludowej i rdzenia.To ludzie tej ziemi, archetyp mrocznych Karpat, żyjący tuod stuleci. Nawiązanie do stylu eklektycznego po powrocieprzyrodników. Podstawą żywienia swojskiego są owoce i warzywa, miód,olej z pestek dyni, orzechy, udział alhoholu i kawy 9
Page 11
parzonej po turecku. Spożywamy z rana wiejską jajecznicęna boczku z dodatkiem marynowanej papryki i oliwy zoliwek. Zamieszkajmy w rustykalnych wnętrzach stylowychdworów eklektycznych otoczonych mistycznymi ogrodami.Wytwarzajmy domowy chleb i ser wędzony. Stwórzymy mitycznylabirynt piwnic i przechowalnię na gustowne alkohole imarynaty. W końcu zastosujmy powrót przyrodników na ichwłaściwe miejsce po wielu wiekach zapomnienia na ziemiachpolskich. Ziemiach, które w gruncie rzeczy nigdy niezostały odebrane ich prawowitym właścicielom.Kwestia wizji to postmodernistyczne nawiązanie dostylu eklektycznego i tradycyjnych form budowlanych (takiejak neogotyk, rustykalizm) jako współczesny tręd warchitekturze i kulturze polskiej. Byłoby to szczególnieistotne w dobie progresywnego rozwoju kraju. Wiedzmywszyscy, iż przewidziany jest patriotyczny indiwidualizm wzrożnicowanej Europie i elementem tego winien byćwypracowany własny styl. Polska otrzymuje w spadkuwielowiekową kulturę Europy łacińskiej i słowiańskiekorzenie. Właściwym dla tego połączeniem jest więctradycyjne budownictwo historyzującego posmodernizmu, jakowielki dziedzic. Styl swojski-rustyklany i dworski obecnyw Karpatach wraz z zakopiańskim dokładać winny ze swojegodorobku do obecnego wzorca kulturowego. Kluczowymodniesieniem w tradycyjnym konserwatywnym budownictwiewinno być odwołanie do kultury i tradycji ludowych orazłacińskiej kultury europejskiej. Elementem realizacjiwinien być więc polski styl w Europie progresywnej. O praktyce etnozoologicznej odkrywców. Z wielu obszarów posiadamy poszlaki co do obecnościnieznanych nauce ukrytozwierząt. Tak jest w przypadkurozległych dzikich krain Azji Środkowej. Mawiało się odzikiej włochatej faunie z tych ziem. Ta zaskakująca faunanie była opracowana w dobie zrównoważonego rozwoju zasobównaturalnych przez badaczy europejskich. Czy zaprawdę niewiecie czym jest kryptozoologia polska? Przez lata błędnieprzedstawiano bowiem zarys tego zasakującego dochodzenia 10
Page 12
przyrodników. Zacznijmy więc od powrotu na właściwemiejsce. Ten element diagnozy na dzikich obszarach wposzukiwaniu kryptozwierząt odsłania przed nami nowehoryzonty poznawcze. Populacje niewykryte w naucezoologicznej będę wówczas opisywane w wiedzy ludowej. Sąone elementem inwentoriów przyrodników w odległychregionach. Przykładem dla polskich badań są KarpatyMałopolski czy góry wschodniego Uzbekistanu. Programemkrytycznym dla tych działań jest integrative naturalresources inventory dla regionów.A zatem pragmatyzm w diagnozie objawia się nie tylko wschamacie naszych badań i wypraw. Pragmatyczne dążenie doujednolicenia badawczego rozporządzenia to stworzeniegabinetu i archiwum źródeł dla przyrodników. Gabinetywinny się mieścić w centrach i obiektach badawczo-kształtujących zasoby naturalne, także te prowadzonepoprzez organizacje non-gov. Kamienice instytutów i dworówwykorzystane przez te i inne organizacje winny preferowaćspuściznę europejskiego dziedzictwa kulturowego zrustykalnym wnętrzem z drewna sękatego, co jest dlapolaków wartościowe. Jak wiemy, za wskazówką badacza-przyrodnika pszczelarstwo i tradycyjne łowienie ryb, wdobie zrównoważonego rozwoju są charakterystyczne dlaludności lokalnej w społeczeństwach progresywnych. Pasywnebudownictwo i użyteczność krajobrazu dla lokalnychwkraczać winny z jednolitą falą do krain górskich wMałopolsce. Gospodarka leśno-drzewna prowadzona przez Homosapiens w dobie antropocenu winna być prowadzona w ramachkultu słowiańskiego z istotnym poszanowaniem dla przyrody.Korzystanie z zasobów gazu ziemnego lokalnego przezmieszkańców swoich ziem oraz zasobów słońca i wiatru towielka niewykorzystana moc matki-przyrody. RozporządzenieRewilding Lesser Poland dotyczy zatem bioróżnorodnościkręgowców na poziomach gatunków i siedlisk. Jest też"pochłonięcie dla celów" innej wielkiej czystej energii zkosmosu, o której wspominał Nikola Tesla.Czy więc w czasach społeczeństwa informacji nie istniejebynajmniej sproszczenie badawczego działania? Zatem należysie zrównoważone.....badania zasobów naturalnych, aby 11
Page 13
podług tego traktować wszystkie formy jednakowo,szczególnie te przyczyniające się dla człowieka. Praktyk historii naturalnej. Ryc. ze zbiorów autora. Kwestia dzikiej fantastykipragmatyczne formy badawcze //studia integrative. Integracja badawcza w kształtowaniu pragmatycznymbioróżnorodności jest krytycznym aspektem dla obecnychprac utylitarnych w Karpatach Polskich. Dzika fantastykajest wyprawą badacza w dzikie obszary w swoim własnymplanie uwzględniając naukowe dokonania poprzedników. Dzikąfantastyką winni się zajmować przyrodnicy prowadzącybadania nad fauną i florą zapomnianych krain. Elementem 12
Page 14
działania w tej sferze są:analiza szczegółowa w planach badań aktualnych //użyteczne prace lokalnej ludności na rzecz wykonaniaogólnego pragmatycznego uzgodnienia // utylitaryzmwłaściwy czyli obecna dobra praktyka.Wykorzystanie w pracach przyrodników dziedzictwawiedzy z rozległych praktyk nauki i humanistyki.Integracyjne studia z Karpat Polskich dotyczą zarównokarpackiego poznania zasobów naturalnych jak i równieżrozszyfrowania wiedzy. Wykorzystanie protokołów doKonwencji Karpackiej oraz włączenie człowieka do przyrody.To elementy kluczowe naszego rozpoznania w obecnymkonwencie do warunków synergicznych. Analiza księgozbiorówbadawczych jest elementem podstawowym.Wiedza jaką posiadały społeczności słowian-wiślan z Karpatnie została z pewnością zatracona doszczętnie. Pojęciezasobów przyrody dla górali karpackich jest ciągle żywe istanowi znaczny przyczynek do poznania szczegółowejrzeczywistości i kształtowanie środowiska życia. Manuskrypt o swojskim byciu i badaniach faunypolskich Karpat. Zapis odnoszący się do rozległego prominentnegomanuskryptu. Konieczne jest z pewnością zrozumieniedziedzictwa przyrodniczego Karpat małopolski z ichzabytkami i wszelaką nauką faunistyczną. Zachowaniedziedzictwa to rzecz podstawowa w ramach kształtowaniazasobów naturalnych.Główne koncepty analizy to:=dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe polskichZewnętrznych Karpat zachodnich=odniesienie się tej sferze do innych regionów staregokontynentu=zapis w odniesieniu do badawczej sprawy 13
Page 15
=koncept dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego=faunistyka i wiedza kryptozoologiczna (dochodzenieetnozoologów)=local environmental knowledge/ traditional knowledge=zapis powtórzony z ksiąg przyrodniczychZamieszkanie w chacie-obiekcie w Beskidach to wizjarustykalnego mieszkania przyrodnika. Realizacja tegoprzedsięwzięcia winna być realizowana dwojako. Jakokontynuacja stylu swojskiego w badawczej analizieteriofauny Beskidu Wyspowego czy fauny płazów PogórzaCiężkowickiego. Innym elementem jest wprowadzeniepasywnego budownictwa do naszych obiektów. Realizacjakonceptu jest prowadzona poprzez badawczą analizę ipoprzez prowadzony zindiwidualizowany styl działania.Zapalmy wieczorową porą świece rustyklane, aby poczućklimat badań przyrodników. Używajmy także kominka irustyklanych mebli oraz lnianego obrusa. Wyposażmy się wprofil kamienny i wzornictwo ludowe. Rustyklany winien byćzwłaszcza pragmatyczny. Cechą szczególną wówczas będąbadania i prace przyrodnicze jakich się podejmujemy.Przyczynienie się do rozwoju wśród niedojrzałych badaczywymaga jednak żmudnej pracy. Teriofauna Karpat. Teriofauna Karpat jest elementem badawczego programuzwiadowczego. Kwestią jest przyczynek do zoogeografiissaków poprzez losowe analizy faunistyczne. Dotyczą onetakże monitoringu fauny przy użyciu fotopułapek i wywiaduśrodowiskowego. Analiza jest szczególnie oparta naetnozoologicznym dochodzeniu. W starych księgachkarpackich poszukujemy zapisków na tematy różnych formbiologicznych występujących w niskiej liczebności. Etapemjest raport o wywiadzie z lokalną ludnością dotyczącą ichetnowiedzy o lokalnych dzikich zwierzętach i innych 14
Page 16
formach biologicznych. Zaniechanie tego co uwłaczagodności prawdziwego przyrodoznawstwa (historiinaturalnej) czyli ograniczenie do minimum biurokracji iprogramów mijających się z prawdą w aneksie do analizy.Nawiązaniem do słownika teriofauny karpat jest zdziczenieregionu małopolskiego. O przypadkach Te "błędy dobrowolne stają się wrotami odkryć". Człowiekdąży ku nieznanemu. Celem tego jest poznanie i odkrycienatury rzeczy. Dla rozwoju umysłu więc sporządza sięekspedycje do zatrważających regionów. Jak mawiał DanielDafoe " Rozum ludzki początkiem jest wszelkiejsubstancji". Cała ta teriofauna z obszarów KaukazuPółnocnego czy mołdawskich dolin żyje więc w ciemności,aby i ich nie ujrzeli ludzkie populacje. Odnalezionojednak drogę nieinwazyjną fotopułapek i genetycznepróbkowanie. A i pewna mglista wiedza ludowa winna wsposób pierwotny przekazać nam te i inne zeznania na temattej niepopularnej owłosionej fauny. Teraz pojęcie właściwebędzie używane zamiennie ze znaczeniem nauka -pragmatyczna teoria prawdy. Pragmatyzm bowiem opiera sięna doświadczeniu kryterii użyteczności i praktycznościskutków.Pseudonauka związana jest poniekąd z kulturą masową imiejską legendą. Ilekroć nauka wraca na właściwe miejsce,łączy się w jedno z naturą rzeczy. Co zadziwiające właśnienaukowe dochodzenie może łączyć odmienne kultury ispołeczności w wielu zakątkach w imię zrównoważonegowykorzystania zasobów naturalnych i wiedzy utylitarnej. 15
Page 17
Badania faunistyczne w Afryce Północno-Wschodniej. Ryc. ze zbiorówautora. Dzikie Bałkany a wiedza ludowa macedończyków. Będzie tutaj mowa o muzealnikach z przyrodniczego centrum.Oni bowiem mają wiedzę o skórkach wypchanych zwierzątprzetrzymywanych być może w górskich monastyrachmacedońskich takich jak Monaster św. JoachimaOsogowskiego. Poszukiwania zatem wobec tego kilku rzadkichssaków z gór Osogowskiej Płaniny jest kwestią badania nad"dzikimi Bałkanami". Legendarne opisy i współczesneekspedycje do tego regionu są kwestią do rozstrzygnięcia.Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych wzaskakującej decyzji i podróże turystów i autostopowiczówwinny wykazać się dla nas kilka właściwych decyzji.Pewien szczególny zapis może być decyzją praktyka-badacza. Podczas badań przyrodniczych i środowiskowychobiektywne badania są skierowane do badania zaskakującej 16
Page 18
fauny z Macedonii niepoznanej w jawnym rozporządzeniu.Toteż zatrzymanie się w jednym z monastyrów północnychmasywów i zasięgnięcie porady tamtejszych kapłanów jestwprowadzeniem do ludowej wiedzy. Jet to alternatywnysposób na identyfikację-pierwowzór jawny dla pilotażowegoprojektu faunistycznego nad współczesnymi tetrapodamimacedońskich prekambryjskich gór Kozjak na północy kraju.W Masywie Rodopskim opisujemy ludową wiedzę i zasięgamyporad lokalnych adwersarzy. Prowadzimy analizębatrachofauny, w tym poszukiwania traszki KarelinaWykorzystujemy etnowiedzę właściwą, która jest podstawowaoraz aplikacyjną. ów aplikacyjna etnowiedza dostarcza namprzyczynku do paradygmatu zachowania zasobów naturalnych wkrytycznych regionach. Muzealnicy i badacze z organizacjinon-profit są skłonni do dobrych praktyk w aktualnymbadaniu faunistycznym. W kolebce tak wielu kultur jakieprzewijały się w po tych krainach, wędrować powinno się pogórskich trasach, wykorzystując wiedzę z naturyotrzymujemy źródło etnozoologiczne o endemicznychtetrapodach z tego obszaru. Stanowi to kolejny zapis wsprawie ekspedycji. Prastara wiedza z natury i technologiaanalizy rzadkich populacji metodą presence/absence sązaczątkiem właściwych badań europejskich. Wykreowaniefilmu we współpracy ze studiem filmowym o jednym z tychbadaczy najmniej znanych pozwoli w zaskakujący sposóbprzedstawić wyprawę w ten niesamowity i zapomniany krajbyłej Jugosławii.Awanturnicze wyprawy w sercu macedońskich gór. Wyprawyi ekspedycje badaczy z historii naturalnej idą w parze zopisem ich dokonań. Tryb życia fauny jest systematyczniepoznawany w pracach przyrodników w pracach nad biologiąpopulacji oraz w wykonaniu prac faunistycznych. Prowadzącdzikie życie sami badacze dążą do życia w zgodzie znaturą. 17
Page 19
Wisaż naturalistyczny za przykładem Linneusza w gabinetachprzyrodników, wykorzystanie także podczas wyprawy (na Kiribatilub w Małopolsce historycznej) będzie atutem. Fot. Synnöve. Wiedza i środowisko w Mikronezji. Jest to krótka rzecz o poznaniu wybranych regionów. Zpewnością niedostatecznie poznana jest teriofaunaMikronezji. Obca fauna ssaków z tego obszaru to SzczurRattus diardii oraz zdziczała koza Capra hircus. 18
Page 20
Poszukiwanie pewnych endemicznych form zwierzęcych jestprojektem analizy do naukowego dyskursu i można totraktować jak badania dzikich detektywów. Działaniamuzealników przyrodniczych będą docenione. Kształtowaniezasobów biologicznych wysp Mikronezji powinno byćtraktowane jako priorytetowe działanie władz, podróżnikówi jednostek naukowych. Współpraca instytucjiwspierających, lokalnych mieszkańców i aktywistów jestszczególnie istotna dla dalszego funkcjonowanianiezaburzonego ekosystemu-domu. Tymczasem "czasekosystemu" to teoria tego artykułu mówiąca nam ozrozumieniu teriofauny paru zagubionych wysp zachodniejPolinezji. Na podstawie wielotenich prac podróżnikówogłoszono nieneutralny wpływ zmian klimatycznych nagatunki wyspowe, w tym populacje dzikich denisowczykówPacyficznych. Objawem tego są narastające tornada iwahania poziomu mórz wokół atoli. Krótko wspomnijmy takżeo norwegu, Thoru Heyerdahlu i jego wyprawie Kon-Tiki.Zastosował on badania etnograficzne na Pacyfiku, które sąodzwierciedleniem na wyspach Mikronezji poznania fauny igospodarki zasobami naturalnymi. Poznanie pewnej fauny w rosyjskim WielkimKaukazie. Wyprawy na Kraj Stawropolski. Zatem jest tutaj mowa o jakichś formach zwierzęcychzamieszkujących w niewielkiej liczbie tzw. Wielki Kaukaz.Na jednym ze wzgórz górskich z kraju Stawropolskiegoposzukujemy zatem koniozwierza z krajobrazu i jakiegośjeszcze ogromnego gryzonia nieznanego dla wiedzy naukowej,aby i móc poznać jego biologię. Podróż po Wielkimkaukazie była udziałem ekipy filmowej AltayFilm zapośrednictwem obrazu The Greater Caucasus. Podstawą waktywności jest etnozoologia, jako wiedza uniwersalna.Jest ona uzupełnieniem dotychczasowych opisów o lokalneludowe zeznania. Priorytetem jest uzupełnienie wiedzy zapomocą tzw. gaps in knowledge w regionach 19
Page 21
nieuzupełnionych. Elementem podstawowym dla tegoodniesienia jest lokalny zasób i wiedza badawczaprzyrodników. Wiemy o porozumieniu badawczymuniwersyteckim i organizacji z kraju Stawropolskiego ibiałoruskich akademików. Jest to rzecz wartościowa opoznaniu bioróżnorodności.Ale są również regiony na zachód od ów obszaru.Nazywamy je górami X. Synergiczne ekspedycje winny byćwyprawami wielu specjalistów-biologów zajmujących sięróżnymi grupami świata fauny. Podejście to jestszczególnie istotne w polskim działaniu. Wespół zatemwspółpracują w ekspedycjach herpetolodzy, malakolodzy,teriolodzy czy ornitolodzy. Do ich ekip dołączają jednakrównież politycy, fotografowie, antropologowie,etnografowie, fizycy-eksploratorzy, specjaliści odprzetrwania i geograf. Poszukiwania drzewnych humanoidów zwielkiego Kaukazu czy teriodrapieżców z obszaru zwanego Z(czyt. gdzieś w północnym Mali) nie powinny być związane zpseudonauką. A więc zależy od obecności metody iwykorzystaniu wiedzy lokalnej.Synergiczna aktywność badaczy fauny i kryptozoologówna właściwym miejscu jest więc skierowana na północnyKaukaz, gdzie za pomocą etnowiedzy prowadzimy integracyjnebadania w formie zrównoważonego rozwoju oraz badańfaunistycznych (dot. bioróżnorodności megafauny). Czynależy więc wprowadzić nowy wymiar w poznawaniu przyrodybadanych regionów? Ekspedycja do odległego regionu. Celem znakomitej większości eksploratorów jest stosowaniepragmatycznej teorii prawdy w praktyce. Wizją tego jestudostepnienie gronu badaczy wypraw eksploracyjnych wodległe lub zniszczone przez konflikty obszary. Wiedzą nadrodze postępu są więc poszukiwania wielkiego fałszywegożebrowca z gór środkowej Azji lub innego jeszcze wielkiegopłaza, o którym trąbiły lokalne przesłanki. Poszukiwania 20
Page 22
endemicznych populacji e.g. Salamander iranodonówParadactylodon sp., wymagają praktyk faunistów idiagnostyków taksonomicznych. Wielka wyprawa jestidentyfikowana jako projekt podróżników-badaczy na obcyobszar celem wartości poznawczych. Pierwowzorem dlaprzyrodników może być Kazimierz Nowak, o wyglądzieWampleta, eksplorator, który w XIX wieku odbył podróżwzdłuż Afryki. Doświadczenie poznania jest celem motywupodróży. Jak powiedział Karl Weber " Podróże są najlepszymbodźcem twórczości". Eksploracja [wędrówka poznawcza] owapolega na poznaniu i analizowaniu błędów. Celem zapisuautora nieznanego jest wiedza o poznaniu. TadeuszRóżewicz pisał "Długo wędrowałem zanim doszedłem dosiebie". Eksploratorzy długo wędują również w zamyśleodnajdując własną drogę dla badań. O POZNANIU / O EKSPLORACJI / lost expedition / ZAPIS fascynujący / o Besarabii mołdawskiej /faunal studies in Central Asia and Moldova/Natural resources and Exploration of Dagestan orGreater Caucasus. O podróżowaniu w Karpaty a zasoby naturalne. Należy więc sobie zdawać sprawę z kształtującej roliczłowieka w przyrodzie antropoceńskiej. Zrównoważonekarpackie leśnictwo i turystyka wyrażają się w naszempodejściu do dziedzictwa przyrodniczego. Naród to trzeźwyzatem przysposobić należy sobie podejście do kształtowaniaprzyrodniczej bioróżnorodności oraz heterogennośćkrajobrazu. Analityczne decyzje badawcze winny byćrozstrzygane na polu rozróżnienia rustykalnych formbudownictwa i programów poznawczych - poznania fauny iflory regionu Lesser Poland. Końcowym etapem jestekspedycja karpacka, na zachodzie obszar obejmujący 21
Page 23
również kraj Preszowski czy ukraińską Czarnohorę.Elementem inspirującym dla pseudoekologów winien być zacnyrodzaj rewilding Lesser Poland czyli odzyskanie dawnejdzikiej świetności Karpat i Pogórzy na czele zkarpatianami. Kontynuacja poznania i kształtowania wpraktyce ludowej to akcje skutkujące. Albowiem nie da sięchronić społeczeństw i populacji fauny i flory bez podstawwiedzy ludowej. Czyż to nie jest wielka pracaprzyrodników?Wariant zegara w pomieszczeniu gabinetu. Ryc. ze zbiorówautora. O pewnej słabo znanej faunie Małej Polski iirackiego Kurdystanu. Słabo znana fauna nie była badana przez badaczy. Ichobecność nie zawsze też jest potwierdzana na danymobszarze. Tak może być z pewnymi populacjami gryzonichssaków w Karpatach małopolski lub odrębnych populacjachfauny Kurdystanu na ziemiach górzystych. Poprzeznieinwazyjny protokół lub wiedzę ludową należy zatemsporządzić raport o populacjach występujących w niskimzagęszczeniu. Pewien jeżozwierz- Hystrix sp. winien byćpoznany poprzez etnozoologiczny protokół. Wiedza ludowa o 22
Page 24
skaczących leporidach lub dziwnej ludzkiej faunie polnejznanej w ludowym rozporządzeniu kurdyjskim (e.g. HawramanMountains) zawiadomi naukowe guru o naturalnym pochodzeniugatunku ludzkiego. O ekspedycjach po populacje i wyprawach natropie. Ekspedycja po populacje jest terenowym angażem wposzukiwaniu skrytych populacji Kurdystanu oraz regionówznanych jako łuk Karpat. Zasakujący monitoring w ZebarValley w północno-irackim regionie. Wyprawy na tropiefauny. Elementem protokołu jest również ów znanyzrównoważony rozwój obszaru wespół z analiząbioróżnorodności. Elementem jest zaskakująca podróż do ówodegłego płaskowyżu na zachód od połnocnych sfer. W owymrozporządzeniu należy być gotowym do praktyki podróżnika.Zaangażowanie odpowiedzialnej turystyki jest włączone dowyprawy na tropie fauny. Udokumentowanie decyzje sąpodparte działaniami sprawczemi. 23
Page 25
Typ przyrodnika w rustykalnym stylu. Fot. Tommy Ton,gq.com Glosariusz populacji. Materiał rozpoczęty w roku 2012 cokolwiek dla poznaniarozmieszczenia populacji europejskich w typie badań"applied ecology" przerodził się w znaczne opracowanietechniczne poświęcone trudno wykrywalnym populacjom. Akcjadzieje się w Europie Środkowej i Azji Środkowej w dwóchoddalonych od siebie regionach zamieszkanych przez podobnesobie ludzkie populacje i dziwaczną dziką faunę.Opracowanie jest więc skupione nad historią naturalnąwłaściwą. Wojaż do odległej góry na obszarach Karpatzachodnich. Szkic wypraw zostaje określony przed wyprawązidentyfikowaną. Relacja z terenowego działania. Rzut z 24
Page 26
prac aktywnych być może był dotychczas zidentyfikowanyjako fantom. Uwzględnienie w wiedzy ludowej i faunistyce//Wiedza ludowa z przyrody się wywodząca. Krótka analiza zrozumienia z wiedzy ludowej. Zrozumienienatury leży w gestii badawczej naukowców - przyrodników.Programem identyfikujacym jest główne działanie badaczyszczególnie w odniesieniu do ludowej wiedzy. Wiedza ludowao środowisku to podstawa do dalszych rozważań do analizyprojektów badawczych i poznawczych.Z księgi labirynu pochodzą te słowa odnośniepoznawczej roli przyrodników. Parafrazując słowaSantaragliego przytoczmy rolę właściwych przyrodników. Ichwiedza jest bowiem szczególnie klarowna, gdy odnosi doprastarej wiedzy - etnowiedzy. Zgłębiając się w tematdochodzimy do konkluzji, iż aby być mówić o prawowitymprzyrodniku musimy znać się na naukach biologicznych iinnych przyrodniczych, nadto musimy mieć wiedzęarcheologa, psychologa, znać się na polityce i ruchachspołecznych, poza tym musimy być być pracownikiemfizycznym oraz budować potencjał dla innych. Przedewszystkim zaś musimy być człowiekiem kultury i tajemnicy.Z praktyki ziół, wiedzy ludowej i naturalnej medycynypochodzą również słowiańskie podania od zarania. Skąd idlaczego obca nam jest ta wiedza dzisiaj. Sporządźmy więcpraktyczny zapis odnoszący się do genialnej wiedzy-etnowiedzy. Aby zatem zachować zasoby naturalne w tympopulacje fauny i flory musimy zdawać sobie sprawę z naukprzyrodniczych, nadto poznajemy etnozoologię = w tymwiedzę o karpackiej faunie oraz pewną historię zwierząt iludzi z doliny pod kurdyjską górą o nieznanej nazwie(północny Irak). 25
Page 27
by luchowicz gabinet. note: Thomas Quatl is scientific pseudonim of Tomasz q.Pietrzak, independent biologist and natural resourcesresearcher. Zapisy dotyczą projektów realizowanych w 2014roku. Literatura uzupełniająca: Bonvalot G. 1986. Przez Kaukaz i Pamir do Indii.Wydawnictwo Łódzkie. s. 187 Bringezu S. oraz Bleischwitz. R. 2009. Sustainablenatural resources. Global Trends, Visions andPolicies. Wuppertal institute, GermanyJ. A. Chapman oraz J. E. C. Flux (red.) 1990. Rabbits,Hares and Pikas: Status Survey and Conservation ActionPlan, s. 61-94. The World Conservation Union, Gland,Switzerland.Cejrowski W. 2010. Podróżnik WC. WydawnictwoBernardinum, II wyd. poprawione. s. 251Eco. U. 2013. Historia krain i miejsc legendarnych.Dom Wydawniczy Rebis. s. 478Feliksiak (red.) S. 1987. Słownik biologów polskich.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 450.Kucharczyk S. 2013. Reliktowa puszcza karpacka. [TheRelic Carpathian Forest] s. 152 26
Page 28
Heyerdahl T. 1972. Wyprawa Kon-Tiki. Warszawa.Państwowe Wydawnictwo ,,Iskry" s. 246Krystufek B., Vohralik V. 2012. Taxonomic revision ofthe Palaearctic rodents (Rodentia). Sciuridae: Xerinae1 (Eutamias, Spermophilus). Lynx, n. s. (Praha), 43(1–2): s. 17–111Nowak A. 2000. Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd.Listy z podróży afrykańskiej z lat 1931-1936.Wydawnictwo Sorus. s. 404Mix H. 2013. The Greater Caucasus. AltayFilm, 52 min.Ogrodowczyk T., Ogrodowczyk M. 2012. Dzika przyroda wsercu Europy. Leśne studio filmowe, 25 min.Pietrzak T. 2014. Wyprawa przyrodnika do dzikiegoświata: badania i rozwiązania pragmatyczne. Gnhidocuments, 039plhvkqPucek Z. (red.). 1981. Keys to vertebrates of Poland –Mammals, Polish Scientific Publishers, Warsaw. s. 367Roborovsky. V. 1890. The Russian Expedition to CentralAsia under Colonel Pievtsoff: Yarkand to Nia.Proceedings of the Royal Geographical Society, s. 161-166Rossi L. 2012. Criptozoologia - Animali Misteriosi traScienza e Leggenda. Vol. 1 Mammiferi. s. 300Santarcangeli P. 1983. Księga labiryntu. Warszawa:Wiedza Powszechna. s. 394.W. i T. Słabczyńscy. 1992. Słownik Podróżników 27
Page 29
Polskich, Warszawa. s. 370Spitzenberger F. 1996. Zoogeography of Austria'sMammal Fauna. Proceedings of the 1 European Congressof Mammalogy, Museum Bocage, Lisboa, s. 55-65Sroka S. 2001. Jak poznawano świat zwierzęcy polskichKarpat. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki R. 46:3,s. 139Sroka S. (red.) 2009. Podróżowanie w Karpaty. wczoraji dziś. Wyd. Avalon. s. 186Tuniyev B. Atayev C, Sakhat S. 1998. Report on Faunaof Amphibians and Reptiles from Eastern Kopet Dag inTurkmenistan. Vol 5, Nr 1.Trojan P. 1992. Analiza struktury fauny. MemorabiliaZoologica, s.47Wróblewski W. 1880. Do źródeł Prutu. Wędrowiec, nr187: s. 76-77=--=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-1st Young Natural History scientists' Meeting:bdem.mnhn.fr/sites/bdem.mnhn.fr/files/upload/abstract_book_ynhm_v2.pdfPoloniny National Park and East CarpathianBiosphere ... - ŠOP SR:sopsr.sk/nppoloniny/en/nature.phpRewilding Europe – Making Europe a Wilder Place:rewildingeurope.comcepf.net/resources/hotspots/Europe-and-Central- 28
Page 30

Asia/Pages/Mountains-of-Central-Asia.aspxmiiz.waw.pl/periodicals/fragmenta_faunistica/abstracts/Abstr54-2.pdfKurs dla naturalistów za przykładem Linneusza:uu.se/en/admissions/master/selma/kursplan/?kKod=1BG222&lasar=15%2F16Atlas Ssaków Polski: iop.krakow.pl/ssaki/Katalog.aspxAtlas Płazów i Gadów w Polsce: iop.krakow.pl/plazygadyTowarzystwo Badań i Ochrony Przyrody: tbop.org.pl/Hungarian Natural History Museum: nhmus.hu/Małopolska Noc Naukowców: nocnaukowcow.malopolska.pl/Festiwal Podróżników 3żywioły: 3zywioly.pl/Institute of Systematics and Evolution of Animals, PANKrakow.:isez.pan.krakow.pl/ Numer identyfikacyjny opracowania NIOd59bp